Mardin'de Türk Devi Mimarisi

Elinizdeki kitap,1969 yılında tamamlanıp 1971 yılında yayınlanmış olan bir çalışmanın yeniden düzenlenmiş baskısı olduğuna göre;alışıldığı gibi açıklamalar gerektiren yeni bir ''önsöz'' gerekecektir.

Kısa bir başlangıç hikayesi

1966 yılı sonbaharında Yalçın Araz ile birlite Metin Sözer'in çalışması için Diyarbakır'da bulunurken, Artuklu dönemi mimarisi iletanışmış,en önemli merkezleri Mardin'e odaklanma gereği duymuştur.Bir yıl sonra Nermin Tabak'ın Ahlt çalışmasından sonra Betil Atagün ile Yurdaer üge ile birlikte kısa bir süre Mardin'de ilk alan araştırmaları fırsatım oldu.1968 yılında da uzunca bir süre yerinde çalışabildin.Bu çalışmalarda Fuat Tuğmaner ve özellikle Osman Çiçek'in rehberliği çok yardımcı oldu.İstanbul Üniversitesi Edebiyat  Fakültesi'nden mezuniyet için gerekli Lisans  Tezi olarak bu konuyu seçme önerimi,hocamn Prof.Dr.Oktay Aslanpaşa bana güverenek kabul etti ve çalışma 1969 yılında tamamlandıktan kısa süre sonra 1971 yılında kitap olarak yayınlandı.Hervard'dan Profesör Oleg Grabar'ın bana yazdığı mektubu''...bu şahane şehrin önemli anıtlarının  daha iyi tanınması gereğini düşünürdüm ve şimdi bu yapıldı'' şeklinde bitirmesi sonraki çalışmalarımı teşvik edici oldu.Artuklu Devri Türk Mimarisi konusundaki Doktora tezim de 1978 yılında Kültür Bakanlığı tarafından kitap olarak yayınlandı.1970 yılında ,kitaptan önce 'Mardin'de İki Artuklu Medresesi''başlığı ile yayımladığım makaledeki iki yapı ise, benim için öncelikle öneme sahipti.Bunlar ,Hatuniye(Sitti Radviye) Medresesi ile Adil Tekin'in tavsiyesi ile bulduğum ve Beyt il Artuki olarak tanına Marufiye Medresesi kalıntısı idi.

Sonrası

Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün teşvikiyle yaptığı çalışmalar kapsamında Mardin'deki anıt eserlerin önemlilerini 1940 yılında yayınlamış olan Albert Gabriel'den sonra ,1967/1968 incelemelerine ait 42 anıt eserin ayrıntılarının ele alındığı bu kitabın verileri koruma amaçlı İmar Planının anıt eser tescil çalışmalarına temel alınmıştı.UNESCO'nun 1974 yılını Dünya Mimarisi Yılı ilan etmesi kent dokusu ve mimari  geleneğiyle özel Mardin'e dikkatleri yoğunlaştırmış,özellikle Sivil Mimarlık Örneği (SMÖ)yapıların irdelenmesine yol açmıştır.Onarım ve eklemleri nedeniyle Metin Sözen'in Akkoyunlu Mimarisi (1981) kitabında da ele alınan Mardin'in anıt eserleri yanında konutlar üzerinde yaptığı Doktora tezinde kitaplaştıran Efüsun Alioğlu'nun Mardin YKY yayınları arasında yayınlanan Taşın Belleği Mardin prestij kitabında (2005) yeni renkli fotoğraflar eşliğinde konumuz açısındna önemli bölüm ve makaleler dikkati çekmekte,ayrıca çevresiyle birlikte değişik dönem ve konularda referanslar sunmaktadır

Özel mimari dokusu ile dikkati çeken Mardin'in,kent sempozyumları serisine katılmaması düşünülemezdi. I.Uluslararası Mardin Sempozyomu, I.Uluslararası Artuklu Sempozyumu'nun birbirini izlemesi, bildirilerin yayınlanması,Dr.İbrahim Özcoşar'ın gayretleriyle arşiv oluşturup bir araştırma merkezine önayak olması ve nihayet kentin Artuklu Üniversitesi'ne kavuşmasını Mehmet K